Ιερά Μονή Ιβήρων - Άγιον Όρος
Πάνω στα ερείπια της αρχαίας πόλης Κλεωναί, στην βορειοανατολική πλευρά του Αγίου Όρους, δεσπόζει η Ιερά Μονή των Ιβήρων.
Χτισμένη πλάι στις εκβολές ενός μεγάλου χειμάρρου, ανάμεσα στις Μονές Σταυρονικήτα και Φιλοθέου, η Ιερά Μονή Ιβήρων κατατάσσεται 3η στην ιεραρχία των 20 μονών του Αγίου Όρους.
Το όνομα της μονής προέρχεται από τους πρώτους μοναχούς που εγκαταβίωσαν σε αυτήν, οι οποίοι ήταν Ίβηρες δηλαδή Γεωργιανοί.
Η ίδρυσή της τοποθετείται στα τέλη του 10ου αιώνα, λίγο μετά την ίδρυση της Λαύρας και του Βατοπαιδίου, μετρώντας πάνω από 1000 χρόνια ιστορίας.
Η Μονή Ιβήρων εορτάζει στις 15 Αυγούστου στην Κοίμηση της Θεοτόκου και σε αυτήν υπάγεται η Σκήτη Τιμίου Προδρόμου, η λεγόμενη και Ιβηρητική. Ηγούμενος της μονής σήμερα είναι ο αρχιμανδρίτης Ναθαναήλ
Στο κέντρο της ευρύχωρης αυλής δεσπόζει το Καθολικό της Μονής Ιβήρων που είναι αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου και φαίνεται να είναι το παλαιότερο από τα Καθολικά των αγιορείτικων μονών. Η αρχιτεκτονική του κτίσματος ακολουθεί τον βυζαντινό αγιορείτικο ρυθμό του Καθολικού της Μεγίστης Λαύρας.
Ο Ίβηρας μοναχός Γεώργιος Βαρασβάτζε, που διετέλεσε και ηγούμενος της μονής, το 1030 επισκεύασε το Καθολικό που αρχικά είχε χτιστεί το 980. Από εκείνη την περίοδο σώζεται το μαρμαροθετημένο δάπεδό του 11ου αιώνα, ενώ το 1513 λόγω φθοράς το Καθολικό ανακατασκευάστηκε στην σημερινή του μορφή.
Οι τοιχογραφίες που το κοσμούν ανήκουν σε διάφορες χρονικές περιόδους από τον 16ο μέχρι τον 19ο αιώνα. Το τέμπλο του είναι ξυλόγλυπτο και έχει τρεις νάρθηκες.
Η Τράπεζα του μοναστηριού ανοικοδομήθηκε το 1848 από τον αρχιμανδρίτη Αθανάσιο και υπάρχουν τοιχογραφίες σε αυτήν που αποδίδονται σε καλλιτέχνη της περίφημης Μακεδονικής Σχολής. Η Φιάλη του αγιασμού της Μονής Ιβήρων κατασκευάστηκε το 1614 και το 1734 επισκευάστηκε από τον Βησαρίωνα.
Το 1878 διακοσμήθηκε από τον ζωγράφο Φίλιππο της Ιταλικής Σχολής. Στο Καθολικό είναι ενσωματωμένα δύο παρεκκλήσια με τοιχογραφίες, των Αγίων Αρχαγγέλων και του Αγίου Νικολάου. Στον περίβολο υπάρχουν άλλα 14 παρεκκλήσια, ανάμεσα στα οποία το παρεκκλήσι της Παναγίας της «Πορταΐτισσας», και του Τιμίου Προδρόμου.
Μάλιστα το παρεκκλήσι του Τιμίου Προδρόμου είναι κτισμένο πάνω στο σωζόμενο καθολικό της παλιάς Μονής του Κλήμεντος. Στο παρεκκλήσι της Παναγίας της «Πορταΐτισσας», με την ομώνυμη θαυματουργή εικόνα, τελείται καθημερινά θεία λειτουργία και ιερά παράκληση.
Η Ιερά Μονή Ιβήρων είναι προικισμένη με πολλά ιερά κειμήλια όπως επισκοπικές ράβδοι, άγια δισκοπότηρα, εγκόλπια, μίτρες, ιερά χρυσοκέντητα άμφια, εκκλησιαστικά σκεύη και άλλα.
Εδώ φυλάσσεται επίσης ο μανδύας του πατριάρχη Αγίου Γρηγορίου Ε΄, ο Σάκος (αυτοκρατορικό ένδυμα) του αυτοκράτορα Τσιμισκή, και ένα ευαγγέλιο δώρο από τον Μ. Πέτρο της Ρωσίας.
Μέσα στο καθολικό βρίσκεται μία επτάφωτη αργυρή λυχνία σε σχήμα λεμονιάς με 30 επιχρυσωμένα λεμόνια και 7 κηροπήγια. Η λυχνία αυτή προσφέρθηκε ως δώρο στον εκπρόσωπο της μονής Κύριλλο από τους κατοίκους της Μόσχας.
Μπροστά στην ωραία πύλη είναι κρεμασμένη μία μεγάλη ασημένια κανδήλα βάρους πάνω από δύο κιλά, η οποία κατά μυστήριο τρόπο, στις μεγάλες εορτές κινείται μόνη της ρυθμικά και οριζόντια.
Σύμφωνα με τους πατέρες η Παναγία με την κίνηση της κανδήλας θέλει να δείξει ότι τους προστατεύει.
Πολυάριθμα είναι και τα άγια λείψανα που φυλάσσονται εδώ όπως το δεξί χέρι του Μέγα Βασιλείου, η κάρα του Αγίου Γρηγορίου Νύσσης και το αριστερό πόδι της Αγίας Μακρίνας, ηγουμένης της μονής Ίριδας των αυταδέλφων.