Παναγία η Γερόντισσα

Ιερά Μονή Παντοκράτορος

Εφέστια εικόνα της ιεράς μονής Παντοκράτορος είναι η Παναγία η Γερόν­τισ­σα. Η εικόνα αυτή προσφέρθηκε κατά την παράδοση ως δώρο στη μονή από τον Αυτο­κρα­τορα 'Αλέξιο Α' τον Κομνηνό και αποτελεί αντίγραφο της ψηφι­δω­της εικόνας της Πανα­γι­ας της Γοργο­επη­κόου, που βρισκόταν στην ιερά μονή Παντοκράτορος της Κωνσταντινουπόλεως. 

'Ως πρώτο θαύμα της εικόνας αυτής αναφέρεται το ακόλουθο. ῞Οταν ο αυτοκράτορας 'Αλέξιος άρχισε να κτίζει το αρχικό μονύδριο σε ύψωμα ευρισκόμενο 500 μέτρα μακρύτερα από τη σημερινή θέση της μονής, η εικόνα μαζί με τα εργαλεία των οικοδόμων έφευγε το βράδυ αοράτως σε βράχο κοντά στη θάλασσα. Το φαινόμενο αυτό επαναλήφθηκε πολλές φορές, οπότε έγινε κατα­νοη­το ότι θέλημα της Παναγίας ήταν να κτισθεί η μονή στον υποδεικνυόμενο αυτόν τόπο. 

'Η θαυματουργή αυτή εικόνα ονομάσθηκε Γερόντισσα από την ιδιαίτερη φροντίδα της για κάποιον ενάρετο ηλικιωμένο και ετοι­μο­θα­νατο γέροντα της μονής. ῞Οταν αυτός πληροφορήθηκε από τον Θεό το επερχόμενο τέλος του και θέλησε να κοινωνήσει, παρα­κα­λε­σε τον ιερομόναχο που λει­τουρ­γούσε την ημέρα εκείνη να συντο­μεύ­σει την θεία Λειτουργία. '

Εκείνος όμως δεν υπάκουσε και συνέχισε με τον ίδιο αργό του ρυθμό. Τότε ακούστηκε από την εικόνα η φωνή της Παναγίας να ζητεί επανειλημμένα από τον εφημέριο να συντο­μεύ­σει, για να προλάβει να κοινωνήσει ο Γέροντας. Μο­λις ο Γέρον­τας κοι­νω­νη­σε, απεβίωσε. ῎Εκτοτε η εικόνα αυτή, που ήταν τοπο­θε­τημένη με­σα στο 'Ιερό Βήμα, στο σύνθρονο, πίσω από την 'Αγία Τρα­πεζα, με­τα­φέρθηκε στη βορειοανατολική κολώνα του κυρίως ναού προς διευκόλυνση των προ­σκυνητών.