Άγιος Μεγαλομάρτυρας Αρέθας

Βιογραφία
Το έτος 542 μ.Χ. εβασίλευσε εις Αιθιοπία ο ευσεβής ᾿Ελεσβάν. ῾Ο ῾Εβραίος Δανουάν τυραννικώς εκυρίευσε την πόλιν Σαββά η Αύξουσα και εδίωκε τους χριστια-νούς. ᾿Επολιόρκησε και την πόλιν Νεγρά δεν την εκυρίευσε με τα όπλα διότι ενικήθη, αλλά με δόλο υποσχεθείς εις τους χριστιανούς να εισέλθη εις την πόλιν να ίδη αυτήν. ᾿Επισκεφθείς την πόλιν, την επομένη ημέρα εκάλεσε τον άρχοντα ᾿Αρέθα με διοικητάς πόλεως εις εορτή, συνέλαβε και εφυλάκισε όλους.
Το άγιο λείψανο του επισκόπου Παύλου έκαυσε κι᾿ όσους μοναχούς εις την περιοχήν συνέ-λαβε τους έκαυσε. ῞Οποιος δεν εδέχετο ν᾿ αρνηθή τον ΚΗΙΧ εθανατώνετο. Χιλιάδες χριστιανοί αμαρτύρησαν τότε. ῾Ο ᾿Αρέθας, εις βαθύ γήρας απεκεφαλίσθη πλησίον ποταμού ᾿Ωδία και άλλοι 440 σύντροφοί του αφού εχρίσθησαν με το αίμα του αγ. ᾿Αρέθα. Μία γυναίκα η οποία εχρίσθη με μαρτυρικό αίμα ῾Αγ.᾿Αρέθα διέταξε ο Δανουάν να την καύσουν, το δε πενταετές παιδίον αυτής ηρώτησε ο Δανουάν ποίον αγαπά περισσότερο, εκείνο είπε·
«Την μητέρα μου αγαπώ και θέλω να μαρτυρίσω μαζί της».
ο Δανουάν· «Τί είναι μαρτύριον;»
τό παιδίον· «Μαρτύριον είναι ν᾿ αποθάνω διά τον Χριστόν και πάλι να ζήσω»
Δανουάν· «Τί είναι Χριστός;»
παιδίον· «Εις την εκκλησίαν να έλθης και θα σου δείξω».
Ο Δανουάν είπε ότι θα του δώση φρούτα ωραία αλλά το παιδίον απεκρίθη ότι δεν καταδέχεται από ᾿Ιουδαίους τίποτε και ενώ έβλεπε την μητέρα του καιομένη εις την κάμινο, εδάγκωσε εις το πόδι τον Δανουάν, και τρέχοντας επήδησε εις την κάμινον... ᾿Επέβαλον οι ῾Εβραίοι φόρους εις πολίτας Νεγράς, αιχμαλώτισε πολλούς και ενώ επέστρεφον εις πόλι Αύξουσα εφαίνετο πύρ εις τον αέρα πολλάς ημέρας κί᾿ έβρεξε φωτιά... αλλά δεν εσωφρονίσθησαν... Ο βασιλεύς Βυζαντίου ᾿Ιουστίνος έγραψε εις Πατριάρχη ᾿Αλεξανδρείας ᾿Αστέριο να παρακινήση τον βασιλέα Αιθιοπίας εις πόλεμο κατά ῾Εβραίων, και εις τον αρχηγό Σαρακηνών έγραψε ότι εάν δεν πολεμήση κατά του Δανουάν θα τον τιμωρήση.
Ο ᾿Αστέριος εκάλεσε όλους τους μοναχούς της Αιγύπτου και ερημίτας και έκαναν αγρυπνίας. ῾Ο ᾿Ελεσβάν με 120.000 στρατό και 130 πλοία -αφού προσευχήθη δακρύων εις την εκκλησίαν πρώτον, έπειτα έλαβε την ευλογία από ένα άγιο ασκητή και την βεβαίωσι ότι ο Θεός είναι μαζί του- ενίκησε τον Δανουάν και εφόνευσεν αυτόν.
Εις την πόλιν των ᾿Ιουδαίων Φαρή έκτισαν εκκλησία, ο ταπεινός βασιλεύς ᾿Ελεσβάν μετέφερε με τα χέρια του λίθους διά οικοδόμησι ναού. Και εις πόλιν Νεγρά έκτισαν εκκλησία εις ῾Αγ.᾿Αρέθα, τον υιό ᾿Αρέθα εψήφισαν ηγεμόνα. Εις πόλιν Αύξουσα έστεψαν βασιλέα τον ευλαβή ᾿Αβράμιο. ῾Ο ᾿Ελεσβάν αφιερώσας το βασιλικό στέμμα του εις τον Πανάγιο Τάφο, κρυφίως νύκτα έφυγε και έγινε μοναχός, έγκλειστος έμεινε, άγνωστος εις τον κόσμο, εις ένα όρος με μοναχούς και εκοιμήθη εν ειρήνη.
Λειτουργικά κείμενα
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος α’. Τῆς ἐρήμου πολίτης.
Εὐσεβεῖα ἐμπρέπων τὴ ἀθλήσει δεδόξασαι, τὴν τῶν Χριστοκτόνων κακίαν καθελῶν τὴ ἐνστάσει σου, διὸ καὶ προσενήνοχας Χριστῷ, Μαρτύρων ἀρραγῆ συνασπισμῶν, ὥσπερ θεῖος παιδοτρίβης καὶ ὁδηγός, Ἀρέθα παμμακάριστε. Δόξα τῷ δεδωκότι σοι ἰσχύν, δόξα τῷ σὲ στεφανώσαντι, δόξα τῷ ἐνεργούντι διὰ σοῦ, πάσιν Ἰάματα.