Όσιος Νείλος ο Ασκητής

Βιογραφία
Ητο έπαρχος εις Κων/πολι κατά τους χρόνους του Θεοδοσίου και ᾿Αρκαδίου (379-408). Συμφωνήσας με τη σύζυγό του και τα τέκνα των να μονάσουν, ήλθον εις Αίγυπτο και ο Νείλος με τον υιό του έγιναν μοναχοί εις το όρος Σινά, η σύζυγός του με θυγατέρα των εισήλθον εις γιναικεία μονή. Οι βάρβαροι συνέλαβον αιχμάλωτον τον υιό του Νείλου θεόδουλο, ο οποίος ελευθερώθη τελικά (ιδέ +14 ᾿Ιανουαρ.) ο πατέρας του όμως ελυπήθη και εθρήνησε την αιχμαλωσία υιού του νικώμενος από τας φυσικάς φιλοστοργίας. ᾿Εχειροτονήθη ιερεύς καί συνέγραψε λόγους ασκητικούς και επιστολάς.
Οταν ο ᾿Αρκάδιος εζήτησε από τον όσιο Νείλο να προσευχηθή διά την κινδυνεύουσα Κων/πολι από θεομηνίας ο όσιος είπε· «Πως να τολμήσω να προσευχηθώ διά την πόλιν όπου αξίζει να τιμωρηθή διότι και το έγκλημα προστατεύεται από νόμους και εξώρισε τον ᾿Ιωάννη τον Χρυσόστομον, τον στύλον της αληθείας;» και εις άλλη επιστολήν του έγραφε εις τον ᾿Αρκάδιο· «᾿Εξεδίωξας τον ᾿Ιωάννη ο μεγαλύτερον φως της γης χωρίς αιτία, επηρεασθείς από φθονερούς επισκόπους. ᾿Ελθέ εις τον εαυτόν σου -διότι εστέρησας την εκκλησίαν της αγίας διδασκαλίας του- αναγνώρισον το σφάλμα σου και μετανόησον».
᾿Ετελειώθη εν ειρήνη. Τα άγια λείψανα Νείλου και Θεοδούλου μετεκομίσθησαν εις Κων/πολι επί ᾿Ιουστίνου βασιλέως εις ναό ῾Αγ. ᾿Αποστόλων.
Λειτουργικά κείμενα
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος πλ. δ’.
Ταῖς τῶν δακρύων σου ῥοαῖς, τῆς ἐρήμου τὸ ἄγονον ἐγεώργησας, καὶ τοῖς ἐκ βάθους στεναγμοῖς, εἰς ἑκατὸν τοὺς πόνους ἐκαρποφόρησας, καὶ γέγονας φωστήρ, τῇ οἰκουμένῃ λάμπων τοῖς θαύμασι, Νεῖλε Πατὴρ ἡμῶν, Ὅσιε, Πρέσβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ, σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν.