Όσιος Λάζαρος (ασκήσαντος εις Γαλλήσιον όρος το οποίον είναι μεταξύ Σμύρνης καί ᾿Εφέσου)

Τουρκιστί λέγεται Μπάρπα-ντόν-ντάγ. Τον βίον του έγραψε ο πατρ. Κων/πόλεως Γρηγόριος Βί Κύπριος (1283-1289). ῾Ο όσιος εγεννήθη το 967 εις την Μαγνησία Μ.᾿Ασίας εκ γονέων Νικήτα και Ειρήνης. Κατά την γέννησίν του η οικία έλαμψε από θείο Φως και το νεογέννητον εστάθη όρθιον προς τας ανατολάς προσευχόμενον.

Με αυτό εφανέρωσε ο Θεός τα μέλλοντα... ᾿Εμαθήτευσε εις το σχολείο και εις τη μονή ᾿Ορόβων μαθαίνων τα ιερά γράμματα. Κρυφά ανεχώρισε διά ῾Αγίους Τόπους.

Εις την ᾿Αττάλεια ένας μοναχός κακότροπος ηθέλησε να πωλήση τον νεαρόν Λάζαρον εις τους Σαρακηνούς, ένας χριστιανός ηκουσε αυτό και είπε εις τον Λάζαρο ο οποίος επήγε εις μονή εκεί πλησίον και έγινε μοναχός. Μετά από ολίγα έτη απέ-θανε ο ηγούμενος και ο Λάζαρος επήγε εις σπήλαιον πλησίον μονής και έκτισε μονή εις Θεοτόκον. 

Προείπε τον θάνατον ενός μελισσουργού, και εδιόρθωσε έναν κλέπτη ο οποίος εξωμολογήθη εις τον όσιον ότι κλεύει χρήματα και λέγει εις τον λαόν ότι εφανέρωσαν οι άγιοι που δήθεν είναι αυτά κρυμμένα με την ανεύρεσιν λαμβάνει μερίδιον. Τακτοποιήσας τα της μονής του ανεχώρησε διά ῾Αγ.Τόπους. Εις Λαύρα ῾Αγίου Σάββα έμεινε 6 έτη και εχειροτόνησαν ῾Ιερέα. Διακονήσας άλλα 6 έτη, έφυγε χωρίς ευλογία του ηγουμένου διά την έρημον. ᾿Επιστρέφων των Βαίων Κυριακή, δεν τον εδέχθησαν και εδίωξαν διά την παρακοήν του. 

Μεσιτεύσας ο οικονόμος τής ᾿Εκκλησίας ῾Ιεροσολύμων επέστρεψε εις μονή και έλαβε συγχώρησιν. Την επομένη τεσσαρακοστή καταφρονήσας επιτίμια και τον διωγμό του ανεχώρησε και έμεινε εις την έρημον επάνω εις στύλον. Θεία φωνή τον επληροφόρησε να επιστρέψη εις την πατρίδα του· συμβουλευθείς τους γέροντας εγνώρισε ότι δεν είναι εκ δαιμόνων αυτό και επήγε εις την μονή ᾿Ορόβων (από την οποία έφυγε) διά ολίγας ημέρας. ᾿Εκεί ήλθε και η μητέρα του και τον είδε. ῎Επειτα επήγε εις Γαλήσιον όρος και έλαβε από τον επίσκοπο ᾿Εφέσου το ασκητήριον το οποίο είχε δύο μοναχούς.

Σύν τώ χρόνω αυξήθηκαν οι μοναχοί και οι επισκέψεις των χριστιανών διά να ίδουν τον όσιον ο οποίος επήγε εις την κορυφή του όρους εις το σπήλαιον του ῾Αγίου Παφνουτίου. Σημειώσας το σημείον του Σταυρού ευθύς ετυπώθη εις την πέ-τραν!!

Ερχομένων μοναχών πλησίον του οσίου έκτισαν εκεί εκκλησία, κελλία ησυχαστικά και ναόν εις Θεοτόκον. ᾿Εδίψησε ποτέ και έπεσε λιπόθυμος. ῎Αγγελος εφάνη εις μαθητήν του ο οποίος επήγε αγγείο ύδατος εις τον όσιον. ῾Ο δαίμων ως όφις εμβήκε εις τα ρούχα του οσίου, με το σημείον του Σταυρού εξηφάνισε αυτόν. Προσευχο- μένου του οσίου να του φανερώση ο Θεός εάν είναι θέλημά Του να κτίσουν μεγαλύτερο ναό και μονή ήκουσε θεία φωνή, είδε πύρινο στύλο έως του ουρανού κι᾿ αγγέλους ψάλλοντας.

Ολα τα έξοδα διά τας οικοδομάς έδωκε ο βασιλεύς Κων/νος ο Μονομάχος εις τον οποίον είχε προφητεύσει ο όσιος όταν ήτο εξόριστος εις Μιτυλίνη ότι θα γίνη βασιλεύς.

᾿Εκτίσθη ο ναός της ᾿Αναστάσεως και περί τους 700 μοναχούς απέκτησε. ᾿Ανέβη εις υψηλό στύλο, μόνο με ένα δερμάτινο ένδυμα, ανυπόδητος και ασκεπής, φορών αλυσίδας υπομένων τον καύσωνα και κρύο. Το χιόνι δεν έπιπτε επάνω ες τον στύλον, ένας ενάρετος βοσκός, όταν έβρεχε είδε την Θεοτόκον άνωθεν του στύλου να σκεπάζη αυτόν (τόν όσιον). 

Ενώ επλησίαζε ο θάνατός του, εσυμπόνεσε τα πνευματικά του τέκνα, επροσευχήθη, είδε την Θεοτόκο δεομένη εις κύριον και επληροφορήθη ότι θα ζήση ακόμη 15 έτη. ῾Ο όσιος συνεχίζων τους αγώνας, τρώγοντας κάθε εβδομάδα μόνο χόρτα προγνωρίσας τον θάνατό του, έζησε 72 έτη, όταν εκοιμήθη, φωτεινή νεφέλη κατέβη, όλος ο λαός είδε αυτήν και ήλθε εις την κηδεία του. 

Ο νεκρός όσιος -ως ζών- εκίνησε το δεξί του χέρι έδωκε την διαθήκη του εις τους μαθητάς του. ῾Ο μοναχος Γρηγόριος διεμαρτυρήθη ότι δεν έχει υπογραφή και ο άγιος εγερθείς ολίγο από το νεκρικό κρεββάτι υπέγραψε και εκοιμήθη πάλι.