Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς

Εγεννήθη εις Κων/πολι. ῾Ο πατήρ του ήτο Συγκλητικός εις τον βασιλέα ᾿Ανδρόνικο Βί Παλαιολόγο και ελέγετο Κωνσταντίνος· εις το τέλος της ζωής ου έγινε μοναχός μετονομασθείς Κωνστάντιος. ῾Η μητέρα του Καλή το όνομα, έγινε κι᾿ αυτή μοναχή, με το όνομα Καλλονή, προς το τέλος της ζωής της. ῾Ο πατήρ του, αποδώσας δίκαιο εις μία χήρα, ενώ εκείνη του έδιδε χρήματα προς ευχαριστίαν, της είπε· «Δεν ανταμείβης καθώς πρέπει τον ευεργέτη σου, διότι με την μικρήν αυτή δωρεά με υστερείς από ην μεγάλη δωρεά. ᾿Εάν δηλ. δεχθώ αυτά, κατακρίνομαι από τον Θεόν, ύπαγε εις το καλό και τον Θεόν μέν ευχαρίστησον, εμέ δε φιλοδώρησον μόνον με ευχάς προς τον Κύριον». ῎Ελεγε άλλη φορά ότι δεν συνηθίζει να δείχνη τρυφερότητες και συναισθηματισμούς με τα μικρά παιδιά του διότι αν αποθάνη κάποιο πρόωρα να υποφέρη μεγαλοψύχως την στέρησίν του και να φανή φιλόθεος παρά φιλότεκνος.

᾿Απέθανε ποτέ ένα τέκνο του και εδοξολογούσε τον Θεόν και εδίδασκε τα πρέ-ποντα εις τους ερχομένους να τον παρηγορήσουν. Συχνά επισκέπτετο μοναστήρια και πνευματικούς διδασκάλους με την οικογένειά του. Μία η-μέρα εταξίδευαν με πλοίο διά την μονή ῾Αγίου Φωκά (εις τον Γαλατά). ῾Η σύζυγός του και τα μικρά παιδιά του έλεγον ότι έπρεπε να πάρουν κάτι φαγώσιμο μαζί τους. ᾿Εκείνος είπε· «῎Εχει ο Θεός» και βυθίζοντας τέ χέρι του εις την θάλασσα έπιασε ένα ψάρι. Τότε είπε· «᾿Ιδού και η τράπεζα του πατρός την οποίαν εκ του προχείρου ετοίμασε ο ΚΗΙΧ».

῾Ο άγιος Γρηγόριος όταν ήτο 7 ετών εδυσκολεύετο εις τα μαθήματα, έβαλε κανόνα εις τον εαυτόν του πρίν αρχίση την μελέτη και έκανε τρείς μεγάλες μετάνοιες προσευχόμενος εις την εικόνα της Θεοτόκου. ᾿Εσπούδασε Γραμματική - Ρητορική, Φυσική και Λογική. ῾Η ζωή ου ήτο εγκράτεια, προσευχή, ταπείνωσι ώστε πολλοί έλεγον, «τρελλός είναι»! Γλυκίσματα δεν έτρωγε, συνήθως άρτο έτρωγε ενώ ήτο εις την εφηβική ηλικία και εις τα βασιλικά ανάκτορα. Πνευματικόν είχε τον μητροπολίτην Φιλαδελφείας Θεόληπτον. 20 ετών ανεχώρησε για μοναχός εις το ῞Αγιο ῎Ορος.

Διερχόμενος από το Παπίκιον όρος (εις ανατολική Μακεδονία) έμεινε ολίγους μήνες με τους εκεί μοναχούς της Σκήτης. ῾Υπήρχον μοναχοί εκεί αιρετικοί οι οποίοι έλεγον ότι μόνον με το «Πάτερ ημών» να προσευχόμεθα και όχι με την ευχή «Κύριε ᾿Ιησού Χριστέ, Υιέ του Θεού ελέησόν με. ῾Ο άγιος τους είπε διά την προσευχήν των πιστών (ιδέ Πράξεις ᾿Αποστόλων 4,31 ότι δεν είπον το Πάτερ ημών αλλά ο Θεός ήκουσε την προσευχή των και εσαλεύθη ο τόπος διά την προσευχήν του Τελώνου ο οποίος εδικαιώθη, δεν είπε το πάτερ ημών αλλά την ευχή ο θεός ιλάσθητί μοι τώ αμαρτωλώ».

Πολλοί αιρετικοί ακούσαντες αυτά μετενόησαν, ένας εξ αυτών έστειλε φαγητό εις τον άγιο αλλά δεν το εδέχθη. ῎Ερριψαν αυτό εις ένα σκυλί και ευθύς ενεκρώθη.

᾿Αναχωρήσας από εκεί με τους δύο αδελφούς του έρχεται εις κελλίον του Γέροντος Νικηφόρου (πλησίον της ῾Ι.Μ. Βατοπεδίου ῾Αγ. ῞Ορους) και υποτάσσεται. Μετά δύο έτη ενώ προσηύχετο, εν εγρηγόρσει, του εφάνη ο ῾Αγ.᾿Ιωάννης ο Θεολόγος λέγων ότι απεστάλη από την Θεοτόκον να τον ερωτήση διατί κράζει συνεχώς την ευχήν· «Φώτισόν μου το σκότος, φώτισόν μου το σκότος»... ῾Ο όσιος είπε· «Τί άλλο εγώ ο αμαρτωλός έχω ανάγκη παρά να ελεηθή και να φωτισθώ από τον Θεόν;» ῾Ο ῾Αγ. ᾿Ιωάννης· «῾Η Δέσποινα των απάντων δι᾿ εμού ορίζει ότι θα σου είναι βοηθός». ῾Ο όσιος· «Εις την παρούσα η την μέλλουσα ζωή;» 

Ο ῞Αγιος ᾿Ιωάννης λέγοντας· «Και εις τον νύν αιώνα και εις τον μέλλοντα» έγινε άφαντος, γεμίζοντας την ψυχή του οσίου ουράνια χαρά. ῞Οταν το επόμενο έτος ο γέροντάς του εκοιμήθη εν Κυρίω ο άγιος επήγε εις την ῾Ι.Μ.Λαύρας. ᾿Εκεί ένα διάστημα 3 μηνών συνεχώς έκανε αγρυπνία όλη την νύκτα, μόνο ολίγο εκοιμάτο την ημέρα. Μετά 3 έτη επήγε εις την Σκήτη της Γλασσίας (πλησίον ῾Ι.Μ.Φιλοθέου) εις τον μοναχόν Γρηγόριον ο οποίος του εδίδαξε τα μυστικά της καρδιακής ευχής. Μετά δύο έτη λόγω κινδύνων από εχθρικάς επιθέσεις με άλλους 12 μοναχούς ήλθε εις Θεσ/νίκη με σκοπό διά τα ῾Ιεροσόλυμα. ᾿Αλλά ο άγ.Δημήτριος εμφανισθείς εν οράματι εις τον άγιον είπε ότι είναι θέ-λημα Θεού να μείνη εκεί.

᾿Εδέχθη το αξίωμα της ιερωσύνης βιαζόμενος από τους μοναχούς της συνοδείας του και πληροφορηθείς από το χωρίον του αποστ. Παύλου όταν άνοιξε το Ευαγγέλιον εύρε το εξής· «Παύλος, απόστολος ουκ απ᾿ ανθρώπων, ουδέ δι᾿ανθρώπου, αλλά διά ᾿Ιησού Χριστού» το οποίον εδέχθη ως εκ Θεού. ῏Ηλθον εις την Σκήτη Βερροίας. ῾Ο άγιος ήτο τότε 30 ετών, όλη την ε-βδομάδα ήτο κατά μόνας ησυχάζων, μόνο ΣαββατοΚυριακή συνωμιλούσε.

῞Οταν εκοιμήθη εν Κυρίω η μητέρα του (μοναχή), οι μοναχές ήλθον εις την Βέρροια και ο άγιος εγκατέστησε αυτάς εις γυναικεία μονή. ᾿Εκεί εκοιμήθη η αδελγή του, μοναχή ᾿Επίχαρις, προειδούσα τον θάνατόν της πρό 10 ημερών και προφητεύσασα τον θάνατο του μοναχού Θεοδοσίου και ότι ο άγιος θα υπάγη εις τον ῎Αθωνα. ῞Ενας απλούς μοναχός της Σκήτης ο ᾿Ιώβ αντέλεγε εις την διδασκαλίαν του αγίου διά την αδιάλειπτον προσευχήν. ῾Ο άγιος εσιώπησε και όταν ήλθε εις κελλίο του επροσευχήθη να τον διδάξη ο Κύριος. 

Αγιος άγγελος φανείς εις τον ᾿Ιώβ να μην αμφιβάλλή αλλά να πιστεύη και να ομολογή ότι άκουσε από τον θείον Γρηγόριον. Μετά 5 έτη λόγω επιδρομών των ᾿Αρωανιτών ήλθε εις την ῾Ι.Μ.Λύρας εις το ησυχαστήριον του ῾Αγ. Σάββα. Είχε το χάρισμα των δακρύων και διατήρησε σ᾿ όλη την ζωή του. ῞Ενα έτος την Μεγάλη Πέμπτη άκουσε φλυαρίες εις την εκκλησίαν· δεν είπε τίποτα και επροσευχήθη εκ καρδίας θείον Φως περιέλαμψε αυτόν και βλέπει τον ηγούμενον Μακάριον με αρχιερατική στολή (μετά 11 χρόνια έγινε επίσκοπος Θεσ/νίκης). 

Αλλοτε προσευχομένου του αγίου διά τους μοναχούς, του εφάνη εν καιρώ ημέρας η Παναγία μας λέγουσα ότι θα φροντίζη διά την συνοδεία του. Το 3ον έτος παραμονής του εις το ησυχαστήριον του αγ. Σάββα ενώ προσηύχετο είδε ότι είχε ένα αγγείο γαλα και ανέβληζε ως πηγή μεταβαλλόμενο εις ευωδιάζονντα οίνον. ῞Ενας αξιωματικός του είπε· «Διατί ώ Γρηγόριε δεν μεταδίδεις από αυτό εις τους άλλους αλλά το αφήνεις και χύνεται; Αυτό είναι δώρο του Θεού και δεν θα παύση να αναβλύζη!» ῾Ο άγιος είπε ότι δεν είναι ικανός δι᾿αυτό και ότι δεν υπάρχουν εκείνοι που το έχουν ανάγκη. ῾Ο δε είπε· «῍Αν και κατά το παρόν δεν ζητούν αυτό εκ πόθου, εσύ κάμε το χρέος σου, την δε απαίτησι της καρποφορίας να την αφήσης εις τον ΚΗΙΧ καθ᾿ όσον γνωρίζεις την παραβολήν του κρύψαντος το τάλαντο». 

Ελθών εις τον εαυτόν του ο άγιος όλη την ημέρα έπασχε την θείαν αλλοίωσιν. ῎Ηρχισε και έγραψε τον βίον του αγ.Πέτρου τού ᾿Αθωνίτου και λόγον εις τα εισόδια της Θεοτόκου. ῎Εγινε ηγούμενος εις ῾Ι.Μονή ᾿Εσφιγμένου (῾Αγ. ῎Ορους) η οποία είχε 200 μοναχούς. Ευλόγησε το πιθάρι του ελαίου παρουσία όλων των μοναχών και όλον τον χρόνον εκείνον δεν ετελείωσε. ᾿Επίσης έκανε αγιασμό εις τους αμπελώνας και ελαιώνας, τα πρώην άκαρπα δένδρα με την ευλογία του εκαρποφόρησαν. ῾Ολίγον χρόνον έμεινε ως ηγούμενος, μετά επέστρεψε εις το ησυχαστήριόν του εις την ῾Ι.Μ.Λαύρας. ᾿Εκείνο τον καιρό ο Βαρλαάμ εκ της Καλαβρίας ᾿Ιταλίας ήλθε εις ῾Αγ.όρος και υποκρινόμενος τον ορθόδοξο έγινε μοναχός. ῎Εγραψε λόγους κατά των Λατίνων χρησιμοποιώντας φιλοσοφίες ᾿Αριστοτέλους και Πλάτωνος.

῾Ο άγιος ήλεγξε τα σφάλματα του Βαρλαάμ ο οποίος έφυγε και επήγε εις Κων/πολι.

῎Αρχισε να κατηγορή την νοερά προσευχή, ονομάζων τους μοναχούς αιρετικούς κ.ά... και επήγε εις Θεσ/νίκη συνεχίζων να ταράσση την εκκλησία. Οι μοναχοί της Θεσ/νίκης έγραψαν εις τον ῞Αγιον Γρηγόριον ο οποίος ήλθε εις Θεσ/νίκη· προσπάθησε με λόγια να πείση τον Βαρλαάμ, επειδή όμως δεν επείθετο εκείνος εις την αλήθεια, έγραψε ο άγιος λόγους αναιρώντας την ψευτοδιδασκαλία του Βαρλαάμ και ελέγχων αυτόν κατά πρόσωπον ενώπιον του λαού ότι υβρίζει τον Θεόν και θέλει να γίνη διδάσκαλος διάνά δοξάζεται από τους ανθρώπους κ.ά... ῾Ο Βαρλαάμ διά να ξεφύγη τους ελέγχους του αγίου διόρθωσε ολίγο τους λόγους του κι᾿ έθεσε τίτλο· «Κατά Μασσαλιανών». 

Ο άγιος έγραψε σύνολο 9 λόγους κι᾿ ανέτρεψε τας κακοδοξίας ταύτας εντός τριών ετών που παρέμεινε εις Θεσ/νίκη. Κατά την αγρυπνία του ῾Αγ.᾿Αντωνίου ενώ οι μοναχοί αγρυπνούσαν ο άγιος ησύχαζε εις το κελλί του αγρυπνώντας και προσευχόμενος με το κομβοσχοίνι του. ᾿Εφάνη εις αυτόν ο ῞Αγιος ᾿Αντώνιος λέγων· «Καλή μέν η νοερά προσευχή επειδή καθαρίζει την καρδιά και αξιώνει θείων αποκαλύψεων, όμως εις κάποιους καιρούς είναι αναγκαία η συμμετοχή εις τας κοινάς προσευχάς· λοιπόν ύπαγε εις τους αγρυπνούντας εις την εκκλησία διότι χρειάζονται την επιστασία σου» και έγινε άφαντος. ᾿Επιστρέψας ο άγιος εις το άγιον όρος έδειξε τα συγγράματά του εις την διοικούσα αρχή των μοναχών και αφού οι Γέροντες εμελέτησαν αυτά τα επικύρωσαν. ᾿Εν τώ μεταξύ η αδελφή του αγίου μοναχή, Θεοδότη ήτο ασθενής και ετοιμαθάνατη. ῾Ο άγιος προείπε όι θα επιστρέψουν και θα την ιδούν.

῾Η Θεοδότη παρέμεινε 8 ημέρες άσιτος και άφωνος και όταν ήλθε από τό ῞Αγ.όρος ο ῞Αγιος εκοιμήθη εν Κυρίω. Το πρόσωπόν της έλαμψε από Θείο φως.

῾Ο Βαρλαάμ ελθών εις Κων/πολιν έπεισε τον πατριάρχη και σύνοδο, ώστε καταδίκασαν με επιτίμια τον άγιον και τους διδασκάλους της ορθοδόξου πίστεως.

᾿Εκάλεσαν εγγράφως προς απολογίαν εις την Κων/πολι. Ευθύς ο άγιος με τους μοναχούς ᾿Ισίδωρον, Μάρκον και Θεόδωρον έρχεται εις Κων/πολι. ᾿Εκάλεσε τον φίλον του μοναχό Δαυίδ εκ Θράκης, ο οποίος με τον συνασκητή του Διονύσιο και άλλους έφθασαν εις Κων/πολι. ῾Ο ησυχαστής ούτος ο Διονύσιος δεν εγνώριζε τον άγιον, είδε οπτασία ότι όλοι οι μοναχοί με τον άγιον Γρηγόριον (Παλαμά) ευρίσκοντο εις ναόν Βλαχερνών. Τότε κάποιοι λαμπροφορεμένοι νέοι εξήλθον από την ωραία πύλη και ενέδυσαν τον ῞Αγιον Γρηγόριον μία λαμπρά στολή δίδοντας και ράβδο με την οποία ο άγιος εξεδίωξε από το ναό εν πλήθος από άσχημα ανθρωπάρια. 

῎Επειτα οι λαμπροί εκείνοι νέοι ανεβίβασαν τον άγιο εις τον θρόνον και εφώναξαν «τρίς» το «άξιος». Ταύτα ήσαν προσκυνήματα διά τις νίκες κατά των αιρετικών και την χειροτονία του αγίου εις ναόν Βλαχερνών. ῎Εγινε σύνοδος εις την αγία Σοφία και ο Βαρλαάμ καταδικάζεται. ῾Υποκρίνεται όμως ότι μετανοεί και φεύγει εις τους Λατίνους. Κληρονόμος της πλάνης του Βαρλαάμ εμφανίζεται τώρα ο ᾿Ακίνδυνος, την ψευδοδιδασκαλία του οποίου ελέγχει ο άγιος δημοσίως. ῾Ο ᾿Ακίνδυνος υπογράφει υποκριτικά ότι η διδασκαλία του ῾Αγίου είναι σύμφωνος με των αγίων (σώζεται και νύν η ομολογία του αυτή) αλλά συνεχίζει την κακόδοξον διδαχή του. 

Διά τούτο συγκροτείται νέα Σύνοδος, υπερμαχεί υπέρ αληθείας ο άγιος και υπογράφεται ο «Τόμος» δηλ. βιβλίον που περιέχει όλη την υπόθεσιν. Μετ᾿ ολίγον ο Πατριάρχης συμφωνεί με τον καταδικασθέντα ᾿Ακίνδυνο και επιτίθεται κατά αγίου και ορθοδοξίας με κατηγορίας. ῾Ο λαός σχίζεται εις δύο παρατάξεις και φυλακίζουν τον άγιον ως αίτιον δήθεν των ταραχών του λαού! ῾Ο Πατριάρχης Κων/πόλεως χειροτονεί διάκονο τον αναθεματισθέντα ᾿Ακίνδυνο. ῾Η βασίλισσα ῎Αννα συνήργεισε και εδιώχθη ο ᾿Ακίνδυνος με ομόφρονάς του διότι ο λαός θα τον εφόνευε. 

῾Ο άγιος έμεινε εις φυλακή 4 έτη, υποφέρων και γράφων κατά της κακοδοξίας του ᾿Ακινδύνου. (῾Ο άγιος Σάββας ο Βατοπεδινός είδε οπτασία ότι ευρέθη εις μεγάλη εκκλησία με πλήθος λαού. ᾿Αρχιερείς εξήλθον από ῞Αγιο Βήμα εστάθησαν εις τον δεξιό και αριστερό χορό των ψαλτών. ῞Ενας ῾Ιεροδιάκονος ανοίξας το βιβλίο ανέγνωσε· «᾿Ακίνδυνον τον λαλήσαντα βλασφημίας κατά της ᾿Εκκλησίας του ΚΗΙΧ τον προδότη της ορθοδοξίας, τον νέον ῎Αρειον τον πο- λέμιον της αληθείας ανάθεμα». ῞Ολοι τότε εβόησαν, «ανάθεμα»! Καθώς εφώναξε κι᾿ ο άγιος «ανάθεμα» ήλθε να χειροτονήση ᾿Αρχιεπίσκοπο Θεσνίκης τον Νικηφόρο Γρηγορά (οπαδό του ᾿Ακινδύνου). 

῾Ο λαός διεμαρτυρήθη, ο πατριάρχης έγραψε απολογία αντίθετον με τον «Τομον» τον οποίον είχε υπογράψει ενωρίτερον. ῾Η βασίλισσα εκάλεσε Σύνοδο και καθήρεσαν οι ᾿Αρχιερείς τον πατριάρχη, εχειροτόνησαν πατριάρχη τον ᾿Ισίδωρο και τον άγιο Μητροπολίτη Θεσ/νίκης. ῞Οταν απέθανε ο ᾿Ανδρόνικος Παλαιολόγος, ο υιός του ᾿Ιωάννης ήτο ανήλικος και εβασίλευε η μητέρα του ῎Αννα. ῾Ο πατριάρχης ᾿Ιωάννης εβοηθούσε να βασιλεύση ο ᾿Ιωάννης Παλαιολόγος και όχι ο νόμιμος διάδοχος ο ᾿Ιωάννης Κατακουζηνός. 

῾Ο άγιος Γρηγόριος είχε φιλία με τον Κατακουζηνό διά τούτο ο πατριάρχης τον εφυλάκισε. Τελικά εβασίλευσε ο Κατακουζηνός και έδωκε την θυγατέρα του γυναίκα εις τον ᾿Ιωάννη Παλαιολόγο. Εις την Θεσ/νίκη δεν είχον ειρηνεύσει διότι ήθελον τον Παλαιολόγο. ῎Ετσι ο άγιος ήλθε εις το άγιον όρος. ῾Ο βασιλεύς των Βουλγάρων Στέφανος είχε εισβάλλει εις το ῞Αγιον όρος, επρότεινε εις τον άγιο Γρηγόριο να έλθη εις Βουλγαρία υποσχόμενος χρήματα. ῾Ο άγιος είπε ότι όπως ο σπόγγος κρατά ολιγο ύδωρ κάν εις το πέλαγος βουτηχθή· ούτω και εγώ αν όλα τα πλούτη χαρίσης μόνο τα αναγκαία θα λάβω. ῾Ο πατριάρχης Κων/πόλεως κι᾿ ο βασιλεύς έστειλαν τον άγιο εις την Θεσνίκη. Οι διοικηταί της Θεσ/νίκης ήθελον να μη μνημονεύη ο άγιος τους βασιλείς διότι ζητούσαν αποζημίωσι διά τον εμφύλιο πόλεμο.

Διά τούτο ο άγιος με ψήφο της εκκλησίας εις την Λήμνον. Γενομένης πανούκλας, ελιτάνευσαν και έπαυσε το θανατικό εις τον τόπον. Μαθόντες αυτό οι Θεσσαλονικείς ήλθον εις Λήμνο και έφεραν τον άγιον με τιμάς εις Θεσ/νίκη. Κατά την υποδοχή οι ψάλτες έψαλλον τον ᾿Αναστάσιμον κανόνα (δέν ήτο αυτό εις το πρόγραμμα αλλά ούτε και αναστάσιμος καιρός ήτο). Οι πρώην εχθροί και συκοφάντες του αγίου ήλθον και έλαβον συγχώρησιν από τον άγιον. Οι επίσκοποι Γάνου ο Γρηγοράς και ο Δεξιός εδίδασκον τα πιστεύω του Βαρλαάμ. 

῾Ο Κατακουζηνός κι᾿ ο πατριάρχης Κάλλιστος εκάλεσαν εγγράφως τον άγιον εις Κων/πολι. ῎Εγινε Σύνοδος παρόντος του βασιλέως κι᾿ αρχόντων, διήρκεσε 5 ημέρας, πλήθη ησυχαστών, μοναχών και λαού. ῾Ο ῞Αγ. Γρηγόριος και πάλι ανεδείχθη ο υπέρμαχος θεολόγος, υπεραθλητής κατά των αιρετικών. ᾿Επιστρέφων εις Θεσ/νίκη ο άγιος ο ᾿Ιωάν. Παλαιολόγος τον εμπόδισε να εισέλθη διότι είχε επαναστατήση κατά του πενθερού του διότι έστεψε βασιλέα τον υιό του (ο πατριάρχης Κάλλιστος μη συγχωρών αυτό, ανεχώρησε από τον θρόνο και εχειροτόνησαν τον αγ. Φιλόθεο Κόκκινον). 

῾Ο άγιος εξ ανάγκης επέστρεψε εις τόν ῎Αθωνα (῞Αγ.όρος) διά 3 μήνες κι᾿ όταν ειρήνευσαν τα πράγματα ήλθε εις Θεσ/νίκη. Κατά την αγρυπνία της 8 Σεπτ. (Γενέσιον Θεοτόκου) εις γυναικεία μονή πλησίον Θεσ/νίκης η τυφλή μοναχή ῾Ελεοδώρα κατά την λειτουργίαν (ως άλλη αιμορροούσα του Ευαγγελίου) έπιασε τα άμφια του αγίου και το πρωί εθεραπεύθη. Μετά ένα έτος ερχόμενος ο άγιος ως πρέσβυς του ᾿Ιωάν. Παλαιολόγου εις Κων/πολι εις τον Κατακουζηνό διά να κάνουν ειρήνη συλλαμβάνεται από τους Τούρκους και μεταφέρεται εις την ᾿Ασία ως δούλος. 

Εις την Προύσα, οι Τούρκοι τον ερωτούν χλευαστικά πως ο Θεός γεννά χωρίς γυναίκα τον Χριστό. ῾Ο άγιος είπε ότι εσείς πιστεύετε την Θεοτόκον Παρθένον· ῾Ο Πατήρ γεννά τον λόγον Του ασωμάτως και θεοπρεπώς. Και αφού το Κοράνιο διδάσκει ότι ο Χριστός θα κρίνη εις την Βί Παρουσία δεν είναι δυνατόννά μην είναι Θεός των πάντων διότι περί του Μωάμεθ δεν γράφει το Ευαγγέλιο και οι Προφήτες, ενώ όλοι περί του Χριστού προφητεύουν και επληρώθησαν. 

Δεν αγαπούμε τον Μωάμεθ διότι ο ΚΗΙΧ είπε να μη δεχθούμε άλλον έως την Βί παρουσία Του. ῞Ενα χρόνο έμεινε εις τους τόπους της Μ. ᾿Ασίας ο άγιος παρηγορώντας τους υποδουλωμένους χριστιανούς και έλευθερώθη αφού κάποιοι χριστιανοί επλήρωσαν εις τους Τούρκους. ῞Οταν έφθασε με πλοίο εις Κων/πολι οι πιστοί ήκουσαν αοράτως αγγελικούς ύμνους. ῎Εγραψε λόγους κατά Λατίνων, περί ῾Αγ. Πνεύματος, έκανε διαλέξεις εις τα ανάκτορα κατά των αιρετικών Βαρλαάμ - ᾿Ακινδύνου και επέστρεψε εις Θεσ/νίκη. 

Τον ιερομόναχον Πορφύριον ασθενούντα, εθεράπευσε σφραγίσας αυτόν με την δεξιά του σταυροειδώς λέγων το τροπάριον· «Σταυρούμενος Δέσποτα τοις μέν ήλοις την αράν την καθ᾿ ημών εξήλειψας, τη δε λόγχη νυττόμενος την πλευράν, ᾿Αδάμ το χειρόγραφον διαρρήξας, τον κόσμον ηλευθέρωσας» και «᾿Ιάταί σε ο ᾿Ιησούς ο Χριστός». ᾿Ιάτρευσε και παιδίον πάσχων επί 15 μήνας από αιμορροίαν και άλλα θαύματα ετέλεσε, ήτο πράος, πάντοτε εν κατανύξει, τύπος αληθινού ποιμένος.

Κατά παρακίνησιν του πατριάρχου έγραψε λόγους κατά του Νικηφόρου Γρηγορά και περί Θεότητος. Προγνωρίσας τον θάνατό του -(ένα έτος υπέ-μεινε βαρεία ασθένεια αλλά βιάζων εαυτόν ελειτούργει και εδίδασκε..)- Την 14 Νοεμ. 1359 εκοιμήθη όπως είχε αναγγείλει ο ῾Αγ. ᾿Ιωάννης ο Χρυσόστομος εις αυτόν. Οι τελευταίες του λέξεις ήτο «Τα επουράνια» «εις τα επουράνια» και το κελλίον του εγέμισε από θείον Φως όπως εδιηγήθησαν δύο ευλαβείς, οι παρευρισκόμενοι εκεί έβλεπον την υπερφυσικήν λαμπρότητα του προσώπου του αγίου. 12,5 έτη εποίμανε την εκκλησία, 63 ετών ανεπαύθη. 

῞Ενας έγκλειστος μοναχός της Λαύρας του ῾Αγ. όρους είδε εις όραμα ότι ευρέθη εις Σύνοδον ᾿Αρχιερέων εις την ῾Αγία Σοφία (Κων/πολι). Οι πατέρες επρόκειτο να υπογράψουν και εζήτησαν να ειδοποιήσουν τον ῞Αγ.Γρηγόριον τον Παλαμά. ῾Ο διάκονος είπε ότι συνομιλεί με τον βασιλέα. ῞Οταν ετελείωσε η συνομιλία ήλθε ο άγιος εις την Σύνοδο των πατέρων και τον υπεδέχθησαν με τιμάς και εκάθισαν μεταξύ ῾Αγ.Βασιλείου, ῾Αγ.Χρυσοστόμου ῾Αφ. Γρηγορίου θεολόγου, Μεγάλου ᾿Αθανασίου κ.ά.. λέγοντες ότι «Τα κατά διαφόρους καιρούς θεολογηθέντα από αυτούς, εις τούςεσχάτους χρόνους ο άγιος με την χάριν του Θεού, ορθώς εξήγησε εις τους λόγους του» και η Σύνοδος έλαβε τέλος.