Οσιομάρτυς Παύλος ο Πελοποννήσιος

Εκ χωρίου Σοπωτού Καλαβρύτων, εις βάπτισμα ωνομάσθη Παναγιώτης. Εις Πάτρα εργαζόμενος υποδηματοποιός επί 14 έτη εντίμως επέστρεψε εις Καλάβρυτα και ενοικιάσας εργαστήριο ειργάζετο. ῾Ο ενοικιαστής ζητών χρήματα περισσότερα τον εφυλάκισε, επλήρωσε το ζητούμενο αλλ᾿ απήλθε εις Τρίπολι και έλεγε ότι είναι Τούρκος. 

Ελθών εις εαυτόν εξωμολογήθη, ήλθε εις ῞Αγ.῎Ορος εις Μονή Λαύρας ενάμιση έτος εις διακόνημα Μαγειρίου, όπου και εκάρη Σταυροφόρος με τ᾿ όνομα Παύλος. Μετά 3 έτη εις Ι.Μ. Παντελεήμονος (Ρωσσικό) εις διακόνημα υποδηματοποιού ελθών εις ῾Αγ.῎Αννα εις πνευματικόν ᾿Ανανία έκειρε μεγαλόσχημο και με ευχάς αγ.πατέρων μετέβη εις μονή Μεγάλου Σπηλαίου. 40 η-μέρας νηστεύων και αγρυπνών παρακέλει τον Θεόν να αξιωθή μαρτυρίου. 

Μετά ήλθε εις Μουφτή Τριπόλεως και ωμολόγησε, αναθεματίζων την αντίχριστον θρησκεία του Μωάμεθ. ῾Ο δικαστής απεφάσισε να καρατομήσουν αυτόν διά τριών ξιφισμών προς περισσοτέραν βάσανον. Τύπτοντες ωδήγησαν εις τόπον καταδίκης, πεκεφάλισαν. Την νύκτα φλόξ θείου φωτός κατήλθε επί αγ.λειψάνου. Το έρριψαν εις τύπο των ακαθαρσιών του ηγεμόνος. Μετά 20 ημέρας εύρον και ενεταφιασαν εις Μονή ῾Αγ.Νικολάου των Βαρσών.