Όσιος Αντώνιος ο Ρώσσος

982-1072. 'Εγένετο μοναχός εις 'Ι,Μονή 'Εσφιγμένου, δεξάμενος διά θείας αποκαλύψεως προσταγήν του ηγουμένου απήλθε εις 'Ρωσσία διά να μεταφέρη εκεί τον μοναχισμόν. 'Ο ηγεμών Κιέβου Σιατοπόλκος εδίωξε τους εναρέτους άνδρας, ο 'Αντώνιος επέστρεψε και εις τον λόφον βορείως- 'Εσφιγμένου μονής καλούμενον Σαμάρεια εις σπήλαιο (σωζόμενο και νυν) ησκήτευε.

῞Οταν ο ευσεβής Γιαροσλάβος έλαβε την ηγεμονία Κιέβου ο 'Αντώνιος επέστρεψε. Πατρίς του ήτο η Λιούμπιτσα πλησίον του Τσερνικώφ, εξ ευσεβών γονέων ο Γιαροσλάβος εσύναξε τους εκδιω-χθέντας από Σιατοπόλκο ιερείς και αρχιερείς και έκτισε ναούς. 'Ο 'Αντώνιος κατώκησε εις το σπήλαιο όπου ύστερον εκτίσθη η μονή Σπηλαίων. 'Απέκτησε τους πρώτους μαθητάς, τον Νίκωνα ο οποίος έγινε ιερεύς και τον Θεοδόσιον. 'Η φήμη του διεδόθη παντού, ο νέος άρχων ο 'Ιζεσλάβ ήλθε μετά των συγκλητικών αυτού και έλαβε την ευλογία του οσίου. ῞Οταν ο υιός ενός άρχοντος, Βαρλαάμ καλούμενος έγινε μοναχός, ο άρχων με στρατό ήλθε και τον έλαβε βιαίως εις το παλάτιον αυτού ενδύσας κοσμικά ενδύματα αντί των μοναχικών. Τους μοναχούς διεσκόρπισε.

'Ο ηγεμών Πελσάβ διέταξε να εξορισθή ο ιερεύς Νίκων, οι πολίται ώρισαν ο 'Αντώνιος να εξορισθή, οι δε μοναχοί να αναχωρήσουν. 'Ο 'Αντώνιος με μαθητάς του ανεχώρησε μακράν του Κιέβου. 'Η σύζυγός του 'Ιζεσλάβ, κόρη στρατηγού της Λεχίας, έλεγε εις τον 'Ιζεσλάβ ότι εις την πατρίδα της ο άρχων εξεδίωξε τους μοναχούς και αιφνιδίως α-πέθανε. Φοβηθείς ο 'Ιζεσλάβ επανέφερε αυτούς εις τα σπήλαιά των.

῏Ησαν 12 οι μοναχοί. Σκάψαντες το σπήλαιο ωκοδόμησαν εις αυτό εκκλησία και κελλία.

40 έτη έμεινε στηρίζων τους μαθητάς του ο 'Αντώνιος. Διώρισε τον Βαρλαάμ ηγούμενο και έμεινε έγκλειστος ησυχάζων. 'Επειδή ηύξανε ο αριθμός των μοναχών ηθέλησαν να κτίσουν Ναό ευρύχωρο έξωθεν του σπηλαίου. 'Εκτίσθη εις μνήμη της κοιμήσεως της Θεοτόκου, ο ηγεμών ήγειρε ναό εγγύς του ναού κοιμήσεως εν ονόματι 'Αγίου Δημητρίου και ώρισε ίνα ο Βαρλαάμ ηγουμενεύει εις αυτόν τον ναόν.

Τότε οι μοναχοί με ευλογία του οσίου 'Αντωνίου εξέλεξαν ηγούμενο τον Θεοδόσιον, ήθελαν να οικοδομήσουν νέον μοναστήριο. 'Ο 'Αντώνιος έστειλε επιστολή εις ηγεμόνα και παρεκάλει να δοθή άδεια άνωθεν του σπηλαίου να κτισθή μονή. 'Ο ηγεμών εχάρη και απέστειλε άρχοντα επιστάτη, εκτίσθη ναός, κελλία και λοιποί χώροι, ωνομάσθη μονή του Σπηλαίου ευλογίας απαρχή του 'Αγίου όρους ῎Αθω.

Τότε μοναχός της μονής Στουδίου ο Μιχαήλ ευρεθείς εις Κίεβο εδίδαξε το τυπικόν ακολουθιών, νηστειών κλπ. Αυτάς τας διατάξεις παρέλαβε ο Θεοδόσιος και εν συνεχεία και αι άλλαι Μοναί 'Ρωσσίας παρέλαβον. Προείπε ο 'Αντώνιος την ήττα του 'Ρωσσικού στρατού από τους Πολοβτσιανούς οι οποίοι ηχμαλώτιζον και ελεηλάτουν την χώραν. Τότε ήλθε ο νέος, Σημ καλούμενος εις τον 'Αντώνιον, διωχθείς από τον ηγεμόνα 'Ιταλίας. 'Ο 'Ιζεσλάβ τον ετίμησε και έκαμε Συγκλητικόν.

Πρίν την μάχη με Πολοβτσινούς, ο όσιος ᾿Αντώνιος είπε εις τον Σήμ ότι εις την μάχη ο Θεός θα τον σώση επειδή θα βοηθήση εις την οικοδόμησι του ναού και πρώτος θα ενταφιασθή εις το ναό αυτόν. Μετά την ήττα εις την μάχη, ο Σήμ ελθών έδωκε εις τον όσιον μία χρυσή ζώνη και ένα στέ-φανο πολύτιμο τα οποία ο πατήρ του τα είχε αφιερώματα εις την εικόνα του ᾿Εσταυρωμένου ᾿Ιησού. ῞Οτε έφευγε από την πατρική του οικία λαμβάνων τον στέφανο και την ζώνη ήκουσε φωνή του ΚΗΙΧ λέγουσα να μη χρησιμοποιηήση αυτά παρά μόνο να τα αφιερώση εις τον ναόν της Θεοτόκου που θα κτίση ο όσιος ᾿Αντώνιος. ᾿Ανέβη εις πλοίο και γενομένης τρικυμίας είδε εις τον ουρανόν Ναόν και φωνή λέγουσα ότι αυτός είναι ο Ναός που θα οικοδομηθή, ο ᾿Αντώνιος θα λάβη διαστάσεις 50 μέτρα μήκος, 30 εις το ύψος και 10 εις πλάτος, εις τον ναόν αυτόν θα ενταφιασθής.

Ευθύς έγινε γαλήνη. ῾Ο όσιος ᾿Αντώνιος ακούσας ταύτα δοξάζων τον θεόν έλαβε την ζώνη, στέφανο, μετωνόμασε τον Σήμ εις Σίμωνα, έγινε ορθόδοξος απαρνησάμενος τας κακοδοξίας των Λατίνων.

῎Εμεινε δε εις Κίεβο με οικογένειά του και με άλλους εξ ᾿Ιταλίας ελθόντας σύνολον 3.000 ανθρώπων. Μετ᾿ ολίγα χρόνια ήλθον από Κων/πολι 4 αρχιτέκτονες και είπον εις ᾿Αντώνιο και Θεοδόσιο· «Που θα οικοδομηθή ο Ναός»; Οι όσιοι· «όπου φανερώση ο Θεός εις ημάς». - «Πως εσείς που γνωρίζετε την ημέρα του θανάτου σας αγνοείτε τον τόπο οικοδομής ναού»; Και τα χρήματα του μισθού μας εδώκατε..!

Οι όσιοι εξεπλάγησαν ακούοντες ταύτα.. οι δε είπον· ῾Ημέρα τινά ήλθον προς ημάς βασιλικοί άνθρωποι και μας έφερον εις ναόν των Βλαχερνών εις την βασίλισσα. Προσεκυνήσαμεν αυτήν, ήτο με πλήθος δορυφόρων περικυκλομένη, μας είπε· «θέλω να απέλθητε εις Κίεβο ῾Ρωσσίας και να οικοδομήσετε ναό, ιδού και ο μισθός σας διά 3 χρόνια εργασίας. Μάς έδειξε τους μοναχούς ᾿Αντώνιον και Θεοδόσιο (υμάς..) λέγουσα ότι ο ᾿Αντώνιος αφού τελέση την ευχή ενάρξεως θ᾿ απέλθη εις αιωνίους μονάς. ῾Ο δε Θεοδόσιος μετά τον δεύτερο χρόνο της οικοδομής θα κοιμηθή εν Κυρίω και αυτός.

῞Οταν η οικοδομή τελειώση εγώ η ιδία θα έλθω μόνη εκεί να ίδω το έργο σας και να μείνω εκεί διά παντός. ῎Εδωκε εις ημάς και άγ.Λείψανα 7 μαρτύρων των ῾Αγίων· ᾿Αρτεμίου, Πολυεύκτου, Λεοντίου, ᾿Ακακίου, ᾿Αρέθα, Θεοδώρου και έτερον του ῾Αγ.᾿Ιακώβου του Πέρσου. είπε εις ημάς· «῞Οταν εξέλθετε εκ του Ναού των Βλαχερνών θα ίδετε το σχέδιο του Ναού». ᾿Εξήλθομεν και είδομεν εις ουράνιον ύψος ναόν θαυμαστόν. Εισήλθομεν εις ναόν Βλαχερνών και η βασίλισσα έδωκε εις ημάς μία εικόνα Θεοτόκου ειπούσα· «᾿Επ᾿ ονόματι αυτής θα τιμηθή ο ναός».

Προσκυνήσαντες ήλθομεν εις οίκους ημών και ητοιμάσθημεν διά ταξείδι.

᾿Επιβάντες εις πλοίο ιδού ήλθομεν. ῾Ο όσιος είπε ότι κυρία Θεοτόκος εν οράματι έδειξε ταύτα και εκείνοι δεν ήλθον εις Κων/πολι, οι δορυφόροι και βασιλικοί άρχοντες ήσαν άγγελοι. Δοξάζοντες τον Θεόν, έγινε γνωστό τούτο και λαός πολύς ήλθε εις Μονή. Προσευχομένου του οσίου ᾿Αντωνίου ηκούσθη Θεία φωνή «᾿Αντώνιε, εύρες χάριν παρ᾿ εμού» ο δέ· «Κύριε άς καταβή δρόσος εις τον τόπο του ναού εις δε γη άς γίνη ξηρασία».

Το πρωί εις τον τόπον που θα εκτίζετο ο ναός ευρέθη υγρός, έξω κατάξηρος. Την επομένη νύκτα εδεήθη του Θεού ο όσιος να μείνη ο τόπος του ναού κατάξηρος η δε άλλη γη υγρασία. Και τούτου γενομένου ευχομένου του οσίου εις τον χώρον εκείνον κατήλθε πύρ εξ ουρανού. ᾿Εκεί έβαλον τα θεμέλια το έτος 1073. ᾿Εκτίσθη ο ναός κατά τάξιν ο όσιος ᾿Αντώνιος την ζωήν αυτού εις αρετάς και θαύματα διετέλεσε, εις σπήλαια οικών ως εις τάφο και όλος ο βίος αυτού μία ενθύμησις θανάτου. Προγνωρίσας τον θάνατό του, ενουθέτησε τους μοναχούς και εκοιμήθη ειρηνικά (1073 μ.Χ) και ετάφη εις σπήλαιο κρυφίως υπό μαθητών του, παραγγείλας να μη φανερώσουν τον τάφον του.

῞Εως σήμερον μένει άγνωστος ο τάφος του. Πολλοί πολλάκις εδοκίμασαν να σκάψωσι το σπήλαιο και να εύρωσι το άγ.Λείψανό του αλλ᾿ εξήλθε πύρ.

᾿Εκοιμήθη και ο όσιος Θεοδόσιος ειρηνικά το βί έτος οικοδομήσεως. ᾿Επί ηγουμενίας Νίκωνος, εφάνησαν οι όσιοι Θεοδόσιος και ᾿Αντώνιος (ενώ είχον αποθάνει πρό ετών..) εις αγιογράφους εις Κων/πολι και τους έδειξαν τας αγιογραφίας του ναού Βλαχερνών, επλήρωσαν αυτούς (ως και πρότερον τους οικοδόμους) και απέστειλαν εις Κίεβο διά αγιογράφησι του ναού της Θεοτόκου. Πλέοντας προς Κίεβο υπελόγισαν ότι τα χρήματα δεν ήσαν αρκετά και ήθελαν να επιστρέψουν, έγινε τρικυμία φοβερή και εφέρετο υπό ανέμων το πλοίο ακυ- βέρνητο. είδον εις ύψος του Ουρανού θαυμαστό Ναό όμοιο με εκείνο που έδειξε η Θεοτόκος εις τους οικοδόμους, η δε Θεοτόκος έλεγε προς αυτούς· «τί κοπιάζετε να επιστρέψετε; ᾿Εγώ διά του ανέμου θα σας φέρω εις τον τόπο που θ᾿ αγιογραφήσετε το ναό μου, εκεί θα μείνετε μοναχοί έως τέλους της ζωής σας». ῏Ηλθον εις τη Μονή και είπον τα συμβάντα, όταν είδον τας εικόνας οσίων ᾿Αντωνίου και Θεοδοσίου είπον ότι αυτοί ήσαν που τους ωμίλησαν και επλήρωσαν.

᾿Εδόξασαν τον Θεόν και ήρχισαν να αγιογραφούν. ῞Οταν ητοιμάσθη η Πλατυτέρα, εξήστραψε το πρόσωπο Θεοτόκου ως ήλιος, εφάνη δε μία περιστερά εξελθούσα εκ του στόματος της εικόνος εκάθισε εις την κορυφήν του Σταυρού του τέμπλου, περιήρχετο τάς εικονογραφήσεις και πάλι εισήρχετο θαυμασίως εις το στόμα της πλατυτέρας. Μετά την αγιογράφησι ναού, έγιναν μοναχοί, ετοίμασαν τα αρμόδια διά εγκαίνια ναού και ενώ δεν ευρέθη λίθος αρμόδιος διά την ῾Αγία Τράπεζα, την 13 Αυγούστου, ευρέθη παραδόξως εν μάρμαρο λευκό έτοιμο ισόμετρο διά αγία Τράπεζα και 4 κιόνια διά παράστυλα του κουβουκλίου, άνθρωπος άγνωστος ειδοποίησε τον ᾿Αρχιερέα και άλλοι 3 μητροπολίται ειδοποιηθέντες ήλθον. Τελουμένης της ακολουθίας των εγκαινίων, όταν έψαλλον τό «άρατε πύλας» οι άρχοντες ημών και εισελεύσεται ο βασιλεύς της δόξης, κεκλεισμένων των θυρών και ουδενός ευρισκομένου εντός ηκούσθη αγγελική υμνωδία τό· «Κύριος κραταιός και δυνατός, αυτός εστίν ο βασιλεύς της δόξης». Και πάλιν ηκούσθη εκ τρίτου το αυτό μέλος. Την 15η έγινε η πανύγηρις της κοιμήσεως λαμπρώς.