Άγιος Αντώνιος ο Μέγας (251-356)

Εκ πόλεως Κόμα της Αιγύπτου από ευσεβείς γονείς. ῏Ητο αγράμματος, όταν απέθανον οι γονείς του την αδελφή του έστειλε εις μοναστήρι και όλη την περιουσία του εμοίρασε εις πτωχούς. ᾿Ητο 18-20 ετών. ῾Ο λόγος τού ευαγγελίου (Ματθαίον 19,21) τον ενέπνευσε να ζή μοναχικά - ασκητικά εις τον οίκον του, συμβουλευόμενος άλλους ασκητάς.

Υπέμεινε εις το μνήμα το ειδωλολατρικό όπου εισήλθε διά να προσεύχεται τους δαρμούς από τους δαίμονας. Μετά ενεφενίσθη ο ΚΗΙΧ και του έδωκε θάρρος. Πορευόμενος εις βαθυτέραν έρημον ο δαίμων του έδειξε κατά φαντασίαν χρυσούν δίσκο· ο όσιος το κατεφρόνησε. ῎Εμεινε 20 έτη εις φρούριον έρημο ασκητεύον δεχόμενος κάθε εξ μήνας άρτους. 

Ο διάβολος εις σχήμα γυναικός επείραζε τον όσιο, που με προσευχάς και νηστείας αγωνίζετο τους υπέρ άνθρωπον αγώνας. ῎Ελεγε εις τον διάβολο· «Δεν σε ενίκησα εγώ αλλ᾿ η χάρις του θεού. Κάθε εσπέρας η κάθε 3 η 4 ημέρας έτρωγε μετά τη δύσι του ηλίου.

Οταν ασκήτευε εις το μνήμα και οι δαίμονες άφησαν ημιθανή απ᾿ τον ξυλοδαρμό, με την εμφάνισι του θείου φωτός ηρώτησε· «Που ήσουν γλυκύτατε ᾿Ιησού και δεν εφάνης εξ αρχής να παύσης τους πόνους μου», ήκουσε την απάντησι· «᾿Αντώνιε εδώ ήμουν αλλ᾿ εκαρτέρουν να ίδω τον αγώνα σου! ᾿Επειδή δεν ενικήθης θα είμαι βοηθός σου και θα σε κάμω ονομαστόν εις τον κόσμον». ᾿Ητο τότε 35 ετών. Μετά τον εικοσαετή εγκλεισμόν του εις το φρούριο άρχισαν να γίνωνται μαθηταί του (μοναχοί) πολλοί.

Εκτισαν εις τα όρη κείνα Μοναστήρια και έγινε η έρημος πόλις. Μία φορά ο όσιος και άλλοι μοναχοί ήθελαν να περάσουν τον ποταμό Νείλο και επειδή δεν είχε πλοιάριο επροσευχήθη ο όσιος και ανέβηκαν εις τη ράχη κροκοδείλων και αβλαβείς διεπέρασαν εις απέναντι όχθη. Μία φορά οι δαίμονες του εφάνηκαν με φως διά να τον φωτίζουν. 

Ο όσιος έκλεισε τα μάτια του ευχόμενος και εκείνοι έφυγαν. ᾿Αλλοτε ως θηρία η ως στρατιώτες τον εφοβέριζον. ῾Ο Σατανάς κάποτε του εφάνη λέγων· «᾿Εγώ είμαι η δύναμις του Θεού τι θέλεις να σου χαρίσω; ῾Ο όσιος τον εφύσησε εις το όνομα του Χριστού και εξηφανίσθη.

Αλλη φορά εξησθενημένος από νηστεία ο όσιος είδε έμπροσθέν του τον σατανά εις σχήμα μοναχού να του δίδη άρτους. ῾Ο όσιος εσιώπισε προσευχόμενος και ο δαίμων απήντησε· «Αυτοί πειράζονται μόνοι των, ο Χριστός με συντρίβει...».

Εις τον διωγμό του Μαξιμίνου το έτος 311 επήγε εις ᾿Αλεξάνδρεια διά να μαρτυρήση, έλεγε παρηγοριτικά λόγια εις τους χριστιανούς που οδηγούντο εις τα μαρτύρια. ᾿Εστάθη εις το μέσον της πόλεως αλλά ο ΚΗΙΧ τον εφύλαττε διά να ωφελήση περισσοτέρους.

Επέστρεψε εις την έρημον «μαρτυρών καθ᾿ ημέραν την εαυτού συνειδήσει».

Εφορούσε έσωθεν τρίχινο και έξωθεν ένα δερμάτινο ένδυμα ποτέ δεν επλύθη και ουδείς τον είδε γυμνό. ῞Οταν ηθέλησε να ασκητεύση εις την βαθυτέρα έρημο ήκουσε θεία φωνή ν᾿ ακολουθήση Σαρακηνούς οι οποίοι επήγαιναν εκεί. Μετά 3 ημερόνυκτα οδοιπορία έφθασε εις όρος και εις πρόποδας αυτού ήτο όασις με ύδωρ και φοίνικας. 

Οι Σαρακηνοί εσυμφώνησαν και του έφερον άρτους. ᾿Εζήτησε απ᾿ αυτούς και αξίνην και σίτον και έσπειρε μικρό λαχανόκοιπο με σίτο και λάχανα. ῞Οταν άγρια θηρία κατέστρεφον τον κήπο, συνέλαβε ένα απ᾿ αυτά και επιτιμώντας να μη ξαναέλθουν δεν εφάνησαν πλέον. Μία νύκτα οι δαίμονες συνήθροισαν λέοντες διά να καταφάγουν τον όσιον, όμως δεν τον επείραξαν.

Επλεκε σπυρίδες και τις έδιδε εις αυτούς που του έφερναν τα προς την χρείαν.

Οδοιπορούσε με μαθητάς και εκινδύνεψαν από τη δίψα. Προσευχόμενος ο όσιος γονυκλινής εξήλθε πηγή ύδατος και ήπιαν. ᾿Επεσκέφθη τα διάφορα μοναστήρια ενισχύων τους μαθητάς του, η αδελφή του όταν την συνήντησε μετά τόσα χρόνια ήτο ηγουμένη.

Εθεράπευσε τον άρχοντα Φρόντωνα από ασθένεια. ᾿Ηρχοντο προς τον όσιον δύο μοναχοί, ο ένας από την δίψα απέθανε ο άλλος εκινδύνευε. ᾿Απέστειλε ο όσιος μαθητάς του, τον μέν έσωσαν διδόντες ύδωρ τον δε άλλον έθαψαν. Είδε την ψυχή του ᾿Αμμούν του Νιτριώτη (εορτάζεται 4 οκτωβρίου) ανερχόμενη με συνοδεία αγγέλων εις ουρανό. ῾Η απόστασι ήτο 13 ημέρες οδοιπορία.

Αλλοτε κατά τη δύσι του ηλίου ενώ ητοιμάζετο να φάγη παξιμάδι ηρπάγη εις αέρα αλλά οι δαίμονες τον ημπόδιζον να ανέβη. Οι άγγελοι εφιλονικούσαν με δαίμονας λέγοντες ότι οι αμαρτίες του από τη στιγμή που έγινε μοναχός εσυγχωρέθηκαν αν έχετε, μετά ταύτα να του κατηγορήσετε.

Ο όσιος ελθών εις εαυτόν εστέναζε, ελησμόνησε και το φαγητό του, θαυμάζοντας την κακία του εχθρού και πόσους πολέμους πρέπει να υπομείνη ο κάθε χριστιανός. Τον ηρώτησαν περί διαγωγής ψυχής όταν εξέλθη εκ του σώματος. Την ε- πομένη νύκτα ενώ επροσηύχετο ήκουσε θεία φωνή να εξέλθη του κελλίου του. Είδε ένα φοβερό γίγαντα του οποίου το ύψος ήτο έως νεφών και τας ψυχάς των αμαρτωλών εμπόδιζε να ανέλθουν εις ουρανό. 

Ο άγιος εδίδασκε το λαό να μη πλησιάζουν τους αιρετικούς διότι βλάπτεται η ψυχή των. ῾Ο ίδιος κατά παράκλησιν επισκόπων κατέβη εις ᾿Αλεξάνδρεια και εκήρυττε. Πολλοί αιρετικοί επέστρεψαν εις ορθοδοξία και ειδωλολάτρες εβαπτίσθησαν. ᾿Ηρώτησε τους φιλοσόφους τι είναι πρώτον ο νούς η τα γράμματα; Είπον· ο Νούς -Και ο όσιος «῞Οστις λοιπόν έχει υγιή νού δεν χρειάζεται γράμματα. ᾿Αλλη φορά στηλιτεύων τον ειδωλολατρία επρότεινε εις τους απίστους να θεραπεύσουν ένα δαιμονιζόμενο· εκείνοι ηρνούντο τότε ο άγιος προσευχηθείς εσταύρωσε τον δαιμονιζόμενο και εθεραπεύθη.

Οταν του έγραψε ο βασιλεύς Κων/νός την επιστολή την άφησε ημέρας πολλάς κλειστή. Οι μαθηταί του εθαύμαζον, ο άγιος τους είπε· «Μη θαυμάζετε ότι ομολεί ο βασιλεύς εις ημάς δι᾿ επιστολής, μάλλον θαυμάζετε ότι ο Θεός ωμίλησε εις ημάς διά του Μονογενούς του Υιού. Και οι υιοί του βασιλέως Κώνστας και Κωνστάντιος του έγραψαν γράμματα, απήντησε ο όσιος νάναι δίκαιοι, εύσπλαχνοι και να μνημονεύουν την μέλλουσα ανταπόδοσι και ότι ο ΚΗΙΧ είναι αληθής και δίκαιος βασιλεύς.

Εις ηλικίαν 95 ετών εύρε κατά θείαν αποκάλυψιν τον ᾿Αββά Παύλον τον Θηβαίο. Είδε ως οπτασία πέριξ αγ. Τραπέζης ημιόνους να λακτίζουν τους πιστούς και φωνή είπε· «Βδελυχθήσεται το θυσιαστήριόν Μου». Μετά δύο έτη οι ᾿Αρειανοί εξουσίαζον και εμίαναν τας εκκλησίας. 105 ετών προγνώρισε το θάνατό του, ενουθέτησε τους μαθητάς του να μη αμελούν εις την άσκησι αλλά να αγωνίζωνται ως να ήτο η τελευταία ημέρα της ζωής των, να φυλάττουν το νού τους από πονηρούς λογισμούς, να μη συγκοινωνούν με αιρετικούς και να τον ενταφιάσουν εις απόκρυφο τόπο, εις τον ῾Αγιο ᾿Αθανάσιο να δώσουν μύα μηλωτή του και το παλαιό ιμάτιο το οποίο ειχε ως στρώμα (δώρο του Μέγ. ᾿Αθανασίου) και την άλλη μηλωτή του να δώσουν εις τον επίσκοπο Σεραπίωνα.

Ασπασθείς τους μαθητάς του ανεπαύθη εν ειρήνη. ῞Οταν ηρωτήθη ο αββάς Σισώης εάν έφθασε εις τα μέτρα του οσίου ᾿Αντωνίου είπε· «῍Αν είχον έναν από τους λογισμούς του ᾿Αντωνίου, θα ήμουν όλος πύρ». Τον βίον του αγ. ᾿Αντωνίου έγραψε ο Μέγ. ᾿Αθανάσιος αρχίζων ούτω· «᾿Αγαθήν άμιλλαν ενωτίσασθε».