Σύναξις Θεοτόκου της Προυσιωτίσσης
Βιογραφία
Η μονή ευρίσκεται εις Ευρυτανία εις την επαρχία Λιτζάς, νοτιοδυτικά του όρους ῎Ορθρυς, τιμάται εις μνήμη Κοιμήσεως Θεοτόκου και ο ναός είναι εντός σπηλαίου είναι έργο η αγία εικόνα της Προυσιωτίσσης του αγίου αποστόλου και ευαγγελιστού Λουκά (κατά την ιερά παράδοσιν). ῾Ο Γεώργιος Καραισκάκης ενοσηλεύθη εις την μονή 6 μήνας, αφιέρωσε δε επάργυρο κάλυμμα και έχει χρονολογία 1824. Εις καιρόν εικονομαχίας η Εικών ήτο εις Προύσα Μ.᾿Ασίας.
Εις διωγμό έφυγε ο υιός της χήρας που είχε την Εικόνα διά να έλθη εις την ῾Ελλάδα. Εις Καλλίπολι έχασε την Εικόνα, εθρήνη και ωδύρετο κλαίων, εις Πάτρα έμεινε και έκτισε ναόν προς παρηγορία του. Εις την περιοχή όπου νύν είναι η μονή παιδίον εφύλαττε αίγας, μία νύκτα είδε φωτεινό στύλο και ήκουσε ύμνους. Είδε και ο πατήρ του και άλλοι οφθαλμοφανών ταύτα τας άλλας νύκτας. Εύρον την ῾Αγία εικόνα εις το σπήλαιον.
᾿Εξήλθε η φήμη της ευρέσεως, ήκουσε και εις Πάτρα ο άνθρωπος εκείνος ο οποίος την είχε... ήλθε και προσεκύνησε... έδωσε χρήματα εις ποι-μένας και έφερε την Εικόνα εις Πάτρας. ᾿Ερχόμενος εχάθη η Εικόνα, επιστρέφων προς αναζήτησί της εις το σπήλαιο (διότι υπέθεσε ότι οι ποιμένες την έκλεψαν) ήκουσε θεία φωνή να μην κοπιάζη διότι καλύτερα αναπαύεται με χωρικούς και ποι-μένας παρά με πολιτικούς αιρεσιάρχας και αν θέ-λη να εύρη ψυχική ωφέλεια να μείνη εκεί. Εύρε την ῾Αγία Εικόνα εις το ίδιο σπήλαιο και έμεινε μοναχός με τον υπηρέτη του, ωνομάσθη Διονύσιος, ο δε υπηρέτης Τιμόθεος. Γενομένης αργότερον πυρκαϊάς εκάη η ᾿Εκκλησία, μόνο πέτραι έμειναν, η εικόνα δεν επειράχθη απ᾿ το πύρ ουδόλως.